Voorwoord

… and did you miss me while you were looking for yourself out there?

Train – Drops of Jupiter

We zitten op een ‘golf van verlichting’. Jezelf kennen is de nieuwe norm. Je kunt eigenlijk niet meer hardop zeggen: weet ik veel waarom ik zo doe, zo ben ik gewoon. Kleurentests, teamsessies, leiderschapsreizen, coaching, overal word je met jezelf geconfronteerd.

Jezelf leren kennen kan een verslavende hobby zijn. Als je er eenmaal mee bezig bent gaat er een wereld voor je open. Alle puzzelstukjes van het leven vallen even in elkaar. Je voelt je eindelijk erkend in wie je bent, hoe je doet en waar dit alles vandaan komt. Het kan een overweldigend gevoel van opluchting geven om jezelf, alles en iedereen even helemaal te begrijpen en echt gezien te worden. Powerful stuff.

Maar leidt al die kennis over jezelf tot meer geluk? Betere relaties? Een betere wereld? En bereidt deze kennis je voor op moeilijke tijden in je leven?

Deze vragen heb ik mijzelf vaak – zij het vluchtig – gesteld. En ik beantwoordde de vier vragen met een volmondig ‘Ja, natuurlijk. Duh’.

Maar wat ik steeds meer ben gaan beseffen is dat je – alle briljante inzichten in teamsessies, cursussen en coachingssessies ten spijt – deze vragen pas kunt beantwoorden als het echte leven de regie van je overneemt. Wat heb je nou eigenlijk aan inzichten in jouw diepere drijfveren of persoonlijkheidsstructuren als je in een zakelijk conflict zit, als je nergens aan de bak komt, als je huwelijk onder druk staat, of wanneer je niet meer tot je puberende kinderen kunt doordringen. Sta je dan met lege handen?

Ja en nee.

Ja. Omdat je de spanningen in een huwelijk er echt niet minder op worden als je tijdens een echtelijke ruzie met coachingsjargon komt aanzetten.

Ja. Omdat meer zelfinzicht ook kan leiden tot een innerlijke cirkelredenering waar je zelf steeds meer in gaat geloven.

Ja. Omdat je soms zoveel zelfinzicht kunt hebben dat je een ‘spiritueel correct ego’ gaat ontwikkelen. Alsof je boven je ego uitgegroeid bent, vrij van oordelen en al die andere kleinzielige gevoelens die anderen nog wel hebben. Maar eigenlijk is het gewoon een nieuw ego dat van het oude ego af wil.

Blijven ronddolen in het ego leidt daarom niet altijd tot een fijner leven en je wordt er ook niet altijd een leuker mens van.

En tegelijk, nee, je staat toch niet helemaal met lege handen. Want zonder enig zelfinzicht heb je geen idee wat je moet doen als de wereld om je heen verandert. Of als mensen kritiek op je hebben. Of als je vrouw ineens bij je weggaat.

Nee. Want als de nood in je leven uitbreekt heb je een ander nodig die met je meekijkt. Die zachtjes een hand in je rug legt en zegt: ik zie jou.

En nee. Want om een patroon te doorbreken moet je inzien wat jouw aandeel is. Wat jouw stuk van de taart is. Anders kom je er niet uit samen.

Maar toch. Zitten we op een ‘golf van verlichting’? En als dat zo is, moeten we daar blij mee zijn? Ik zou zeggen: mwah. Niemand is denk ik echt verlicht. We zijn allemaal mensen met ego’s en behoeften en instincten en kleinzielige maar hardnekkige gedachten over anderen en over onszelf. En daar is helemaal niks mis mee. Want we zijn tegelijk ook helden, onbaatzuchtig, liefdevol en moedig. En het allerbelangrijkste: we kunnen nadenken over onszelf en daardoor hebben we de vrijheid om te veranderen. We mogen dan wel gewoontedieren zijn, maar we zijn geen slaven van gewoonten.

In plaats van het woord (spirituele) verlichting – dat roept bij mij toch altijd een gevoel van irritatie en verwarring op – doe mij maar het woord ‘awakening’: wakker worden, en blijven.

Wakker worden doe je allereerst door een kwabje van je hersenen te reserveren voor jouw innerlijke getuige die jou constant gadeslaat en je ‘betrapt’ op gevoelens, gewoontes en gedachten die jij doodnormaal bent gaan vinden. Jouw innerlijke geitenpaadjes waarin je zo vaak rondjes bent gaan draaien dat je in slaap bent gesukkeld.

Dus, natuurlijk is er zelfinzicht nodig! Wat zit er anders in je gereedschapskist als de pleuris een keer uitbreekt? Het is alleen niet genoeg. Het heeft geen zin om eerst wakker te worden om jezelf vervolgens weer in slaap te sussen met geruststellende zelfinzichten. Het gaat om wat er volgt op het zelfinzicht.

Een liefdevolle maar goed gemikte schop onder je eigen kont.

Awakened, now what? gaat over de leukste en moeilijkste stap van zelfinzicht naar aanpassing (van je gedachtes en van je gedrag). Het doel is niet alleen jezelf te ontmaskeren – wat zijn mijn maskers en waarom heb ik ze ooit opgezet? – maar om te leren en het vervolgens anders te doen. Je masker af te zetten en zo – naakt en maskerloos – echte, oprechte, gelijkwaardige verbindingen te maken met anderen. Dat is toch helemaal de bom? Moeder Theresa, Nelson Mandela, Mahatma Ghandi, Jean Paul Sartre, ze zouden allemaal spinnen van geluk als dit ons lukt.

Laat het avontuur beginnen.

Nanja Kolk

Juni, 2020